Met Aldoende naar de Hollandse Schouwburg en andere oorlogsmonumenten

Het was de bedoeling dat ik op een school in Amsterdam-Oost iets zou vertellen over de Tweede Wereldoorlog. Het zou gaan om groep 8 van de basisschool Aldoende.

Ik ben op 9 april met de school naar de Hollandsche Schouwburg geweest. Omdat de groep nogal omvangrijk was, werd een tweedeling gemaakt. Wat al heel snel opviel was de interesse bij de kinderen. Maar niet alleen de interesse, ook de betrokkenheid van de kinderen viel op. Betrokkenheid bij ‘het eigen project’, maar ook oprechte belangstelling voor wat er in hun buurt, in hun stad had plaatsgevonden. De namenlijst in de hal, de foto’s, de voorwerpen maar zeker ook de persoonsbewijzen met de grote letter J.     En dan sta je toch even te kijken als een leerling vraagt of zoiets ooit nog eens zou kunnen gebeuren. Wat moet je dan antwoorden? Dat de geschiedenis zich zo nooit zou kunnen herhalen? Ik heb geprobeerd aan te geven dat het belangrijk is dat we leren van de vervolgingen en de deportaties uit de Tweede Wereldoorlog. Dat het niet goed is dat we elkaar beoordelen op basis van afkomst, geloof, kleur of wat dan ook. Dat het belangrijk is dat we elkaar respecteren en gewoon een beetje aardig zijn voor elkaar.

(Tekst bij foto 2: Henriette Pimentel, directrice van de creche aan de Plantage Middenlaan, in een kamer vol bloemen, 1932. Deze foto is gemaakt door Henk Schuitvlot, bron fotocollectie JHM*.)

(Tekst bij foto 3:Groepsfoto van kinderen uit de creche aan de Plantage Middenlaan, circa 1942. de vervaardiger van de foto’s is helaas niet bekend, bron fotocollectie JHM*.)

Naast de buitenschoolse activiteiten werd op school druk gewerkt aan herdenkings- materiaal. Op donderdag 23 april kon het materiaal uitgebreid op school worden bekeken en bewonderd. Er werden verhalen en gedichten van en door de kinderen voorgedragen. Een deel van hun verhalen zijn door Felice Suer gebundeld en bijeen gebracht in een speciaal boekje. Elke leerling kreeg van haar zo’n boekje uitgereikt. Opnieuw viel het enthousiasme en de betrokkenheid van de kinderen op.

Op vrijdag 24 april werden de werkstukken gezamenlijk van de school in de 2e  Boerhaavestraat naar de Weesperstraat gebracht. Daar werden de kinderen opgewacht door een delegatie van het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Er werden verhalen en gedichten voorgelezen. Vervolgens werden de werkstukken bij het monument gelegd. Daarna hielden de kinderen een minuut stilte. Bij het monument werden ook de persoonlijke boekjes van de kinderen gelegd met hun gedachten en verhalen.

Enkele citaten uit het eerder genoemde boekje:

‘We zijn langs veel monumenten gaan wandelen, bijvoorbeeld bij een huis waar een jongen 2 jaar was ondergedoken en maar 2 keer naar buiten was geweest. Daar schrik je toch wel van’

‘Ik heb heel veel geleerd van alles en ik hoop en ik wens dat dit nooit meer gebeurt zo’n oorlog!’

‘Bij de namen op de muur in de Hollandsche Schouwburg zag ik zelfs mijn eigen achternam staan.’

‘Toen ik bij de muur met namen was moest ik toch even slikken.’

‘Ik vind het heel belangrijk dat iedereen weet wat er is gebeurd toen er oorlog was en dat niet iedereen even lief is. Maar eigenlijk het belangrijkste vind ik, dat je weet dat mensen ook heel lief kunnen zijn.’

* noot: JHM = Joods Historisch Museum